|
در اولین نظر وقتى کلمه بستنى را مى شنویم فکر مى کنیم بستنى یکى از محصولات تمدن جدید است و حال آنکه تاریخ بستنى خیلى قدیمى است .
اسکندر کبیر در قرن چهارم میلادى نوعى دسر مى خورد که به نام ((ماسدوان ))معروف است . در آن زمان ، میوه هاى مختلف را مخلوط مى کردند و با عسل شیرین مى کردند و در کوزه هاى گلى مى ریختند و کوزه ها را در برف مى گذاشتند تا یخ کند.
نرون امپراتور جبار روم ، بر طبق روایات یکى از تاریخ نویسان هم عصرش ، وقتى مهمان داشت صف بردگان مثل زنجیر دست به دست مى دادند و از لاى برفهاى کوه ((آپنن )) بستنى میوه و عسل را که به سبک بستنى اسکندر درست مى کردند، به سر میز غذاى مهمانان مى آوردند...
کشورهاى عربى در قدیم شربت خنکى داشتند که به وسیله یخ و نمک آن را خنک مى کردند و مارکوپولو سیاح معروف وقتى از سفر دور و دراز خود برگشت نسخه هاى شربتهایى را که در کشورهاى عربى درست مى کردند، به اروپا آورد و کلمه ((سوربت )) از کلمه شربت عربى در زبان اروپایى وارد شد و تا امروز هم مصطلح است و به نوعى بستنى که از آب میوه ها تهیه مى شود اطاق مى گردد.
شربتهایى که به این ترتیب در آن زمان تهیه مى شد در ((ونیز)) و در ایتالیا رواج کامل یافت و ((کاترین دومدیسى )) کسى بود که هنگام عروسى خود با هانرى دوم - در سال 1533 - آن را به فرانسه آورد و در آنجا هم رواج داد.
هانرى سوم و بعد از او لویى چهاردهم از سلاطین فرانسه بودند که به بستنى علاقه زیادى داشتند و بر اثر این علاقه بستنیهاى متنوعى از شیر و تخم مرغ تهیه مى کردند.
آمریکا اولین کشورى بود که بستنى را تجارتى کرد و کارخانه هاى جدیدى براى ساختن بستنى به وجود آمدند که این محصول را به سبکى خاص مى ساختند و به همه نقاط دور دست حمل و نقل مى کردند. صنایع جدید بستنى سازى از امریکا به کشورهاى دیگر وارد شد. اکنون در فرانسه در حدود پنجاه کارخانه صنعتى بستنى سازى و بیش از نه هزار کارگاه بستنى سازى دستى وجود دارد که جمعا هر سال بیش از صد میلیون لیتر بستنى مى سازند.
کشورهایى که بر طبق آمار بستنى زیاد مصرف مى کنند، اول آمریکا است که حداقل مصرف سرانه آن نه لیتر در سال و بعد ایتالیاست که مصرف سرانه هشت لیتر نیم و بعد روسیه شوروى است که هر نفر روسى در سال حداقل هفت لیتر بستنى مصرف مى کند. صنایع جدید بستنى سازى و نگهدارى آن در یخچال ، مصرف انواع بستنى را در کشورهاى مختلف جهان افزایش داده است .
در ایران هم از وقتى به وسیله کارخانه هاى جدید تهیه مى شود و در یخچالهاى جدید آن را نگهدارى مى کنند، مصرف آن در سراسر کشور افزایش یافته است .
ارزش غذایى بستنى
ارزش غذایى بستنى بستگى به مواد اولیه آن دارد که بستنى را با آن مى سازند.
بستنى آب میوه ها مثل خود میوه ها از نظر غذایى ضیعف ولى از نظر املاح معدنى و ویتامین غنى است و نباید آب میوه را قبل از غذا خورد بلکه باید آن را در پایان غذا به عنوان دسر مصرف کرد.
بستنى میوه و آب میوه ها بر خلاف بستنى شیر و تخم مرغ و خامه یا مواد ترکیبى دیگر خیلى زود هضم مى شود. بستنى شیر و تخم مرغ و خامه که شیرین تهیه مى شود غذایى کامل است که وقتى بعد از شام یا ناهار به عنوان دسر خورده شود چون خودش غذاى کاملى است ، دیر هضم مى شود و اغلب اشتها را به غذاى بعدى از بین مى برد.
حساب شده است که یک لیتر بستنى شیر و تخم مرغ بیش از هزار و صد کالرى داد.
بنابراین کسانى که بستنى کامل مى خورند باید آن را در حکم غذا تلقى کنند و چیز دیگرى نخورند تا هضم آن آسان گردد و از مصرف آن بدن استفاده کند.
مصرف بستنى براى چه اشخاصى مجاز است:
کسانى که از سلامت کامل برخوردارند، بهتر است در فاصله دو غذاى اصلى به عنوان عصرانه صرف کنند.
وقتى کسى دچار خونریزى معدى مى شود (چون سرما از خونریزى جلوگیرى مى کند) به او بستنى مى خورانند.
کسانى که لوزتین خود را عمل کرده اند به عنوان غذا تا چند روز به آنها بستنى مى دهند.
خانمهایى که حامله هستند و دوران ویار را مى گذرانند اغلب دچار حالت تهوع و دل به هم خوردگى مى شوند که نمى توانند غذا بخورند، این خانمها گاهى در مقابل بستنى و نوشابه هاى سرد تحمل نشان مى دهند و از مصرف آن دچار دل به هم خوردگى نمى شوند، در چنین مواردى بستى و نوشابه هاى سرد و خنک تجویز مى شود.
چه اشخاصى نباید بستنى بخورند؟
کسانى که مرض قند دارند زیرا بستنى شیرین و مقدار قند آن زیاد است .
کسانى که چاق هستند بستنى شیر و تخم مرغ و خامه آنها را چاق تر مى کند ولى مى توانند بستنى میوه و آب میوه را بخورند.
کسانى که از کبد ناراحت هستند، نباید بستنى بخورند، زیرا شیر و تخم مرغ و خامه وقتى بسته شود کبد این اشخاص را ناراحت مى کند و تحمل هضم آن را ندارند.
کسانى که داراى معده و روده هاى علیل هستند نباید بستنى بخورند زیرا غذاهاى سرد در دستگاه هاضمه دیر هضم مى شود و علاوه بر آن ترمزى است بر ترشح غده هاى معدى که ترشحات معده را متوقف مى کند.
کسانى که هضمى کند دارند باید بستنى را از صورت غذاى خود حذف کنند و هیچوقت آن را به عنوان دسر غذا مصرف نکنند.
چطور باید بستنى را صرف کرد:
بستنى را باید به آهستگى و به مقدار کم خورد، کسانى که یک دفعه یک تکه بزرگ بستنى ار در دهان مى گذارند عکس العملى در دهان خود احساس مى کنند که ناراحت کننده است زیرا برودت بستنى وقتى به دندان رسید دندان آنها درد مى گیرد و در دهان خود احساس ناراحتى مى کنند و چون آن را مى بلعند وقتى به مخاط معده رسید از ترشح عصیر معدى جلوگیرى مى کند و عواقب وخیمى از نظر دستگاه هاضمه ایجاد مى کند.
پس باید بستنى را به مقدار کم و آهسته آهسته خورد و به بچه ها توصیه کرد که آهسته آهسته آن را بخورند و اگر در جایى بستنى جلو آنها مى گذارید، یک قاشق کوچک هم به آنها بدهید که یواش یواش و کم کم بخورند.
وقتى چاى و قهوه گرمى را خورده اید پشت سر آن بستنى نخورید و اگر بر عکس بستنى خورده اید روى آن آشامیدنیهاى گرم نخورید، زیرا تماس چیزهاى گرم و سرد با هم در معده ، عوارض بدى در پیش دارد و درست مثل این است که شما آنا چیز سردى را گرم کنید، دستگاهى که در معرض این تغییرات قرار مى گیرند خسته مى شوند و عواقب آن به صورت دل درد و سوء هاضمه پیش مى آید.
بستنى را در کشور دوست و همسایه و هم زبان ما افغانستان ((شیریخ )) مى گویند و اسم فارسى و قشنگى است ، با مواد ترکیبى بستنى هم ارتباط کامل دارد. | 
